Romatizma Hastalıkları

ıÜüROMATİZMA HASTALIKLARI

Romatizma Nedir?

Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda ön planda ağrı ve hareket kısıtlılığına bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara genel olarak romatizma adı verilmektedir.

Romatizma tek bir hastalık değildir. 200'e yakın hastalık bu sınıfa girer. Eklem romatizmaları (osteoartrit, romatoid artrit), yumuşak doku romatizmaları (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı) ve kemik erimesi (osteoporoz) bunlar arasında en sık görülenleridir.

Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmekte ve yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Bununla birlikte erkeklerde daha sık görülen (gut, ankilozan spondilit) ya da ön planda gençlerde görülen (örnek: sistemik lupus eritematozus) hastalıklar da vardır. Romatizmal hastalıklar çocukluk çağında da görülebilir. Romatizmal hastalıkların önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Çoğunlukla bulaşıcı-mikrobik değildir. Kalıtsal özellikler (genetik yatkınlık) bazılarında önem taşır. Eklemlerdeki yükü artıran şişmanlık ya da damar yapısını bozan sigara kullanımı gibi dış etkenlerin engellenmesi romatizmalı hastalar için de yararlıdır. Bazı iltihaplı romatizmal hastalıklar kas-iskelet sistemi dışında derimizi (kızarıklık, döküntü), iç organlarımızı (akciğer, böbrek, beyin vb.) etkileyebilir.

Bütün sağlık sorunlarında olduğu gibi romatizmal hastalıklarda da en uygun tedavinin yapılabilmesi için ilk aşamada hastalığa doğru teşhisin konulması gereklidir. Romatizmal hastalıklara özellikle erken dönemde teşhis konulması güç olabilir ve hastanın bir süre konunun uzmanı tarafından tetkik edilmesi ve izlenmesi gerekebilir. Romatizmal hastalıkların belirtileri zaman içinde değişiklik gösterebilir.

Romatizma ve Yürüyüşü

Yürüyüş herkes için çok yararlı bir egzersizdir. Yürüyüş bir dayanıklılık egzersizidir, yani kalbinizi güçlendirir, akciğerlerinizin daha iyi çalışmasına yardım eder, yorgunluğa karşı daha dayanıklı kılar. Kemikler üzerine kuvvet uyguladığı için kemiklerinizi güçlendirir ve kemik erimesinin gelişimini engellemeye yardım eder.

Yürüyüş kaslarınızı güçlendirir ve eklem esnekliğinizi korumanıza yardım eder. Yürüyüşün, romatizması olan hastalarda kas ve ekleme yönelik faydaları çok önemlidir. Çünkü romatizmaya bağlı hareketsizlik eklemlerde tutukluğa ve kaslarda da zayıflamaya yol açar. Yürüyüş ile kaslar ve eklem çevresindeki yapılar güçlendikçe eklemler daha iyi korunabilir ve günlük yaşam aktivitelerinde daha sorunsuz kullanılabilir. Bütün bu fiziksel yararlara ek olarak yürüyüşün bir çok psikolojik faydaları da bulunur. Düzenli yürüyüş daha iyi uyumanızı sağlar, kilo kontrolüne yardım eder ve moralinizi yükseltir. Ayrıca eklem romatizmasına eşlik edebilecek depresyon, stres ve yorgunluk gibi sorunlarla daha iyi başa çıkmanıza yardım eder.

Yürüyüş çok basit bir egzersiz olduğundan, yararlı etkileri genellikle göz ardı edilmektedir. Aslında yürüyüşü pek çok insan için ideal bir egzersiz yapan işte bu basitliğidir. Yürüyüş istediğiniz yerde, istediğiniz zaman, istediğiniz kadar yapabileceğiniz bir egzersizdir. Özel bir yetenek, alet, cihaz gerektirmez ve ucuzdur. Dünyanın dört bir yanındaki yürüyüş yapan insanlar grubuna katılmak istiyorsanız şu noktaları aklınızda tutmalısınız:

Her egzersiz programında olduğu gibi mutlaka doktorunuza danışarak size uygun yürüyüş süresini ve dozunu belirleyin. Şoku iyi absorbe eden esnek tabanlı rahat yürüyüş ayakkabıları giyin. Ayakkabınızda ayrıca uygun taban destekleri ve parmaklarınız için rahat bir boşluk bulunması gerektiğini aklınızda tutun. Ayakkabınızın ayağınıza iyi ve rahat oturduğundan emin olun, ayakkabı almaya giderken kullanacağınız çoraplarla gidin ki size en uygun ayakkabıyı seçebileseniz.

Yürüyüşünüzü kolaylaştıracaksa ve daha uzun mesafeleri daha sorunsuz yürümenize yardım edecekse baston gibi yardımcı cihazlar kullanın. Herkesin kendine özgü bir yürüme hızı olacağını gözönüne alarak kendinizi en rahat hissettiğiniz hızı saptayın. Bu hızın hastalığınıza bağlı olarak günden güne de değişiklik gösterebileceğini unutmayın. Hızlı bir yürüyüş dizlerinize fazla yük bindirebileceğinden, özellikle başlangıçta yavaş yürümeyi tercih edin.

Yürüyüş yolunuzu değiştirebilir, eğlenceli ve ilginç yollarda yürümeyi planlayabilirsiniz. Bir arkadaşınızla birlikte yürüyebilirsiniz. Hatta gruplarla yürümek hem eski arkadaşlarınızla birlikte olmak açısından hem de yeni arkadaşlar edinmek açısından eğlenceli olabilir.
Yürüyüş gerçekten de herkesin rahatlıkla uygulayabileceği çok basit egzersizlerden biridir ve romatizmalı hastalar için de faydaları açıktır. Ancak romatizmal hastalıklar kalça, diz ve ayak eklemlerini etkilemişse, bu hastalıkların akut yani alevli dönemlerinde yürüyüş zararlı olabilir. İyileşmenin hızlandırılması ve eklem hasarının engellenebilmesi için belirli süre istirahat daha uygun olabilir. Bu nedenle, sizin için en uygun egzersizi ve yürüyüşün yararlı olup olmayacağını hekiminizden öğreniniz.

ıÜüRomatizma ve Diyet

Bazı çalışmalarda yediklerimizin belirli artrit (eklem romatizması) türlerini etkilediğine dair kanıtlar bulunmuştur ancak yediklerimizle romatizma arasında kesin bir ilişki yoktur. Genel prensip sebze, meyva ve tahıl ürünleriyle dengelenmiş bir diyet tercih edilmesi ve şişmanlıktan kaçınılmasıdır.
Çalışmalar bir çok romatizma tipi ile diyet arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştur. Bunlar arasında gut, osteoporoz ve osteoartrit bulunmaktadır.

Kalsiyum, alkol ve osteoporoz: Kalsiyum ve alkol kemiklerin yapısını etkilemektedir. Kalsiyumdan fakir, alkol oranı yüksek olan diyetler "osteoporoz" adı verilen ve halk arasında kemik erimesi olarak bilinen, kemiklerde zayıflama halini artırırlar. Buna bağlı olarak kemiklerde kırıklar oluşabilir. İltihaplı bir romatizma ve beraberinde kortizon kullanımı da osteoporoz oluşturabilir.

Bu amaçla kalsiyum değeri yüksek gıdalarla beslenmeli ve vücut D vitamini düzeyi normal sınırlar içinde tutulmalıdır. Kalsiyum, yeşil lifli sebzeler, kabuklu deniz ürünleri ve süt ürünlerinde bulunur. D vitamininin en önemli kaynağı ise güneştir. Özellikle menopoz sonrasında kadınların kalsiyum ve D vitamini ihtiyaçları karşılanmalıdır. Alkolden uzak durmak da osteoporoz gelişiminin engellenmesi açısından önem taşır.

Yağ asitleri / Balık yağı: Bazı romatoid artritli hastalarda uzun süreli "omega-3" yağ asidi içeren balık yağları ile beslenmeyle eklem tutukluğunda hafif bir düzelme olduğu bildirilmiştir. Somon gibi bazı balıklarda da bulunan bu yağ asitleri ile romatoid artritteki inflamasyon yani iltihabın azaltılabileceği düşünülmüştür. Ancak romatoid artrit tedavisinde rutin olarak uygulanan bir yöntem değildir.

Sağlıklı birdiyet nasıl olmalı?

2. Sağlıklı kilonuzu koruyun
3. Yağı ve kolesterolü ölçülü alın
4. Özellikle sebze, meyva ve tahıl ağırlıklı yiyecekler hazırlayın
5. Şekeri ölçülü kullanın
6. Tuz ve sodyumu ölçülü alın
7. Alkolden kaçının
8. Kalsiyum başta olmak üzere günlük mineral ve vitamin ihtiyacınızı alın.

Artritli hastaların çoğunda yüksek tansiyon ve kalp hastalığı gibi eşlik eden sağlık sorunları bulunur. Diyette kolesterol ve yağların azaltılması bu hastalıkların kontrolünü ve önlenmesini sağlayacaktır. Meyva, sebze ve tahıllar hem enerji açısından hem de barsakların düzenli çalışmasına yardımcı olduklarından çok önemlidir. Önemli bir vitamin-mineral kaynağı olan bu besinlerin çoğu yağdan fakir, liften zengindir ve çok faydalıdır. Şekerler ne kadar besinlere tat katsa da kalorisi yüksek olduğundan kilo alınmasına neden olabilir. Diş sağlığı açısından da zararlı etkileri olabilir. Tuz ise su tutucu bir maddedir. Özellikle yüksek tansiyonu olan hastalarda kısıtlanması önerilir.

Artrit nedeniyle yemek hazırlaması güç olabilir. Özellikle ağrı, yorgunluk ve depresyonun yoğun olduğu zamanlarda düzgün beslenme bozulabilir. Ancak yiyecek hazırlarken bazı noktalar göz önünde tutulursa kolaylık sağlanabilir:
1. Yemek hazırlama zamanları arasında istirahat edin
2. Mutfakta çalışırken yorgunluğu engellemek için uygun vücud pozisyonunda durun
3. Mutfağınızı en uygun şekilde düzenleyin. Örneğin en çok kullanacağınız kap vb. gereçlerin ulaşılması en kolay yerlere yerleştirin
4. Mümkünse elektrikli teneke kutu açacakları, elektrikli bıçak, mikrodalga fırın gibi kullanılması kolay cihazlar edinin.
Sağlıklı bir diyet için genel kurallar:
1. Diyetinizde her çeşit gıda (unlu besinler, meyva, sebze, süt ürünleri ve et) bulunmasına özen gösterin ve ilaçlarınızla etkileşebilenlerden kaçının.FPRIVATE

2. Sağlıklı kilonuzu koruyun
3. Yağı ve kolesterolü ölçülü alın
4. Özellikle sebze, meyva ve tahıl ağırlıklı yiyecekler hazırlayın
5. Şekeri ölçülü kullanın
6. Tuz ve sodyumu ölçülü alın
7. Alkolden kaçının
8. Kalsiyum başta olmak üzere günlük mineral ve vitamin ihtiyacınızı alın.

Artritli hastaların çoğunda yüksek tansiyon ve kalp hastalığı gibi eşlik eden sağlık sorunları bulunur. Diyette kolesterol ve yağların azaltılması bu hastalıkların kontrolünü ve önlenmesini sağlayacaktır. Meyva, sebze ve tahıllar hem enerji açısından hem de barsakların düzenli çalışmasına yardımcı olduklarından çok önemlidir. Önemli bir vitamin-mineral kaynağı olan bu besinlerin çoğu yağdan fakir, liften zengindir ve çok faydalıdır. Şekerler ne kadar besinlere tat katsa da kalorisi yüksek olduğundan kilo alınmasına neden olabilir. Diş sağlığı açısından da zararlı etkileri olabilir. Tuz ise su tutucu bir maddedir. Özellikle yüksek tansiyonu olan hastalarda kısıtlanması önerilir.

Artrit nedeniyle yemek hazırlaması güç olabilir. Özellikle ağrı, yorgunluk ve depresyonun yoğun olduğu zamanlarda düzgün beslenme bozulabilir. Ancak yiyecek hazırlarken bazı noktalar göz önünde tutulursa kolaylık sağlanabilir:
1. Yemek hazırlama zamanları arasında istirahat edin
2. Mutfakta çalışırken yorgunluğu engellemek için uygun vücud pozisyonunda durun
3. Mutfağınızı en uygun şekilde düzenleyin. Örneğin en çok kullanacağınız kap vb. gereçlerin ulaşılması en kolay yerlere yerleştirin
4. Mümkünse elektrikli teneke kutu açacakları, elektrikli bıçak, mikrodalga fırın gibi kullanılması kolay cihazlar edinin.

Besin Piramidi: Diyetin düzenlenmesinde kullanılmak üzere bir besin piramidi geliştirilmiştir. Buna göre yiyeceklerin çoğu alt iki kattan seçilmelidir. Üstteki katlardan ise mümkün olduğunca az gıda seçilmelidir. Vücudun ihtiyacı olan her maddeyi almak için tüm besin gruplarından seçilecek gıdalarla günlük yemekleri hazırlamak önerilmektedir.

Sonuç olarak, diyet ve eklem romatizmaları arasındaki ilişkiyi açıklamaya yönelik bir çok çalışma olsa da kanıtlanmış bir veri yoktur. Tüm hastalara sağlıklı ve dengeli bir beslenme önerilmektedir. Diyet değişiklikleri ise doktora danışmadan yapılmamalıdır.