Sigara Kanserin Tetikleyicisi

SıÜüigara Kanserin Tetikleyicisi

Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Genel Başkanı Prof. Dr. M. Tezer Kutluk kanserlerin yüzde 30'unun kaynağının sigara olduğunu söyledi.

Kutluk “Dengeli beslenme ve güneş ışınlarından uzak kalma kanser riskini azaltır” dedi

KANSER, yıllardır insanların korkulu rüyasıdır. Kalp ve damar hastalıklarından sonra en fazla ölüm kanser vakalarında görülür.
Dünyada bugün 22 milyon kanserli hasta var. Dünyada her yıl 10 milyon kişi de kansere yakalanıyor, 6 milyon kişi ise kanserden ölüyor. Türkiye'de ise her yıl 150 bin kişi kansere yakalanıyor.
Dünyada ve Türkiye'de kanserin fotoğrafı bu... Ancak, kanserden kurtulmak artık, çok zor değil. Kanserden korunmanın altın kuralları var. Bu haftaki Pazar Sohbeti'ne konuk olan Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Genel Başkanı Prof. Dr. M. Tezer Kutluk ile kanserden korunmanın yollarını konuştuk. Kanserden kurtulmanın ve tedavisinin mümkün olduğunun altını çizen Kutluk, "Biz, sigaradan uzak durursak, düzgün beslenirsek, güneşle ilişkimizi rayına oturtursak kanserlerin yüzde 50'sinden korunmak mümkün" dedi. Tüm kanserlerin yüzde 30'unun sigaradan kaynaklandığını belirten Kutluk, lifli yiyecekler ve domatesin de kanserin ilacı olduğunu söyledi. Yağlı yiyecekler, kızartma, mangal, kırmızı etten uzak durulması gerektiğini kaydeden Kutluk, şişmanlığın da kanserle ilişkisi olduğunu ifade etti.
Kanserin belirtileri olduğunu, erken teşhisin tedavide büyük önem taşıdığını ifade eden Kutluk, kanser yapan meslekler olduğuna işaret etti. Kutluk ile yaptığımız röportaj şöyle:

Kanser nedir? Belirli bir sebebi var mı?

Kanser, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıdır. Kanser çevresel ve içsel nedenler (genetik) olmak üzere iki ana nedenle gelişir. Çevresel nedenler (kimyasal, radyasyon, virüsler gibi) ve içsel nedenlerle (kalıtsal mutasyonlar, diğer genetik nedenler, hormonal nedenler ve bağışıklık bozuklukları) ortaya çıkar.

SİGARA İÇEN RİSK TAŞIYOR

Kanserden korunmak mümkün mü? Kanser kontrol edilebilir mi?

Elbette...Kontrol deyince; bir korunma, iki erken teşhis, üç tedavi, dört tedaviden sonra psikososyal uyum... Bu dört basamakta kanseri konuşmak lazım. Türkiye'de her yıl 150 bin yeni kanser vakası görülüyor. Her dört kişiden biri kanserden ölüyor.
Kanserden korunabiliriz. Tüm kanserlerin yüzde 30'u sigaradan kaynaklanıyor. Akciğer, yemek borusu, idrar torbası, böbrek, pankreas kanseri gibi... Sigarayı bırakırsanız, kanserden ölümlerin yüzde 30'unu bitirirsiniz. Çok sigara içen daha fazla risk taşıyor ama bir sigara içen de kesinlikle risk taşıyor.
Sonuçta sigara içiyorsanız ölüme bir adım daha yaklaşıyorsunuz. Türkiye'de sigaraya başlama yaşının ortalaması ise 11. Bazı enfeksiyonlar, bazı mikrobik hastalıklar var. Bunlar, kansere de yol açabiliyor. Bunlar aşı ile korunabilen hastalıklar, biri mide kanseri, biri kadınlarda rahim ağzı kanserine yol açıyor. Bu enfeksiyonlarda tedavi yapılırsa enfeksiyonla bulaşabilen kanserlerden korunabiliyoruz. Hepatit-B'den aşı ile korunmak mümkün.

KANSERİ ÖNLEYEN YİYECEKLER

Yediğimiz, içtiğimiz şeyler kanseri tetikler mi?

Beslenme ile kanser birbirleriyle bağlantılı mı?

Bitkisel besinlerin daha fazla tüketilmesi, özellikle hayvansal kaynaklı yüksek yağlı gıdaların sınırlandırılması, bitkisel yağların tercih edilmesi gerekir.
Kırmızı eti sınırlı olarak almak lazım. Mangal, kızartma kanserojen maddelerin oluşmasına neden olabiliyor. Sebze, meyve, tahıllar bunlara önem verilmeli. Günde birkaç öğün sebze ve meyve tüketmek, yağlı gıdalardan kaçınmak lazım. Beslenmedeki bu düzenlemeler başta kalın bağırsak kanserinden korunmayı sağlıyor. Sıvı yağlara öncelik vermek; balığın, tavuğun derisinden kaçınmak gerekiyor.
Şişmanlıkla kanserin ilişkisi var. Şişmanlarda kalın bağırsak kanseri, meme kanseri, troid gibi kanserlerin daha sık görüldüğü biliniyor. Alkol tüketiminin de sınırlandırılması da kanserden korunmada yararlıdır. Alkol de karaciğer kanserine neden oluyor. Ultraviyole ışınlarından deri kanserleri nedeniyle kaçınmak lazım. 'Yanık tenim olsun' diye ağustos sıcağında saat 12.00'de güneşte yanarsak çok güzel rengimiz olur. Ama deri kanserleri için ciddi risktir bu. Kanserden korunmak mümkün mü? Büyük bir evet. Biz, sigaradan korunursak, düzgün beslenirsek, güneşle ilişkimizi rayına oturtursak, kanserlerin yüzde 50'sinden korunmak mümkün.

Hangi meyve, sebze kanser riskini azaltır?

Lifli yiyecekler bağırsakları koruyor. Tamamen lifli yiyeceklerle beslenilsin demiyoruz. Ama bütün meyve ve sebzelerin tüketimini tavsiye ediyoruz. Domatesin prostat kanserine karşı koruyucu olduğu söyleniyor. Düzenli fiziksel aktivitede kanserden korunmanın içinde yer alıyor.

BELİRTİLERE DİKKAT

Kanserin belirtileri var mı? Nasıl anlaşılır?

Kanserin belirti ve bulguları köken aldığı doku ve organlara göre değişir. Hatta bazen hiç belirti ve bulgu vermeden kontrol muayenelerinde kanser tanısı konulabilir. Dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlar: Dışkılama ve idrar alışkanlarında değişiklikler, uzun süren iyileşmeyen yaralar, beklenmeyen kanama ve akıntılar, meme veya başka organlarda elle hissedilen şişlikler, yutma güçlüğü ve hazımsızlık, siğil ve benlerde belirgin değişiklik, uzun süren ses kısıklığı ve öksürük. Bu bulgular her zaman kanser demek değildir. Ancak nedenlerinin belirlenmesi için mutlaka bir doktora başvurmayı gerektirir.
Dünyada kaç kanser hastası var?

Dünya'da bugün 22 milyon kanserli hasta var. Dünyada her yıl 10 milyon kişi kansere yakalanıyor. Bu hızla devam ederse 2020 yılında her yıl 16 milyon kişi olacak. Dünyada her yıl 6 milyon kişi kanserden ölüyor. Avrupa'da her 4 kişiden 1'i kanserden ölüyor. Tüm kanser ölümlerinin yüzde 40'ı tütün, beslenme ve infeksiyöz etkenler ile ilişkili.

Türkiye'nin kanser fotoğrafı nedir?

Dünya fotoğrafı Türkiye'dekine benzer. Bizde, beze kanseri biraz daha sık. Kanser patlaması falan yok ama kanser bizim ülkemiz için de bir sorun. Erkeklerde prostat, akciğer ve solunum yolları, sindirim sistemi kanserleri. Kadınlarda meme, akciğer, sindirim sistemi kanserleri çok görülüyor.

Türkiye'de kalp ve damar hastalıklarından sonra en fazla ölümlerin kanser vakalarında görülmesinin sebebi ne? Bütün dünyada kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alıyor. Birçok hastalığı kontrol ediyorsunuz, geriye tedavisi daha zor hastalıklar öne çıkıyor. Kanser, esas olarak yaşlılarda daha çok görülüyor. Kanser patlaması yok. Nüfus arttığı için daha çok kanser görülüyor. Daha çok kanser görülmesi kanser patlaması anlamına gelmez.

En çok hangi kanserler ölümlere neden oluyor?

Erkeklerde akciğer ve diğer solunum yolu kanserleri, mesane ve prostat kanserleri, sindirim sistemi kanserleri daha sık görülüyor. Kadınlarda ise meme kanseri, yumurtalık kanseri, sindirim sistemi kanseri daha çok görülüyor. Kanserden ölümlerde erkek ve kadınlarda akciğer kanseri ilk sırayı alıyor.

Kanserde erken teşhisin önemi nedir?

Kanserden korunamadığımız zaman erken teşhis koymaya çalışacağız. Meme kanseri için kendi kendini muayene, 20 yaşından sonra her kadının kendi kendini muayene etmesi lazım. 40 yaşından sonra da yılda bir mamografi yapılması gerekiyor. Meme kanserinin erken teşhisi böylece mümkün. Kalın bağırsak kanseri için 50 yaşından sonra erkeklerin yılda bir kez doktor muayenesi yaptırması gerekir. Hanımlarda rahim ağzı kanseri için kadın doğumcuya düzgün gidilmesi lazım. 50 yaş üstü erkeklerde prostat muayenesiyle erken teşhis mümkün. Özellikle, bu 4 kanser çeşidinde erken teşhis mümkün.

İyi huylu ve kötü huylu tümör nedir?

İyi huylu tümörler kanser olarak adlandırılmamaktadır. Başka bölgelere yayılmazlar. Tamamen çıkarıldığı zaman genellikle tekrarlamazlar. Kötü huylu tümörler ya da başka bir ifade ile kanser ise komşu organ ve dokulara yayılabildiği gibi, lenf ve kan yoluyla uzak organlara yayılabilmektedir.

Stres, depresyon kanseri tetikliyor mu?

Soru işareti var. Tek başına stres ve depresyon kanser yapmaz. Başka sebepler varsa kolaylaştırabilir.

Kanser konusunda insanlar bilinçli mi?

Çok değiller. Onun için biz, Kanserli Hasta Destek Grubu kurduk. Bu grubumuz aracılığıyla insanları korunma, erken tanı, tedavi konusunda daha çok bilgilendirmeye çalışacağız.

KANSERDEN KURTULMAK MÜMKÜN

Kanserden kurtulmak ne oranda mümkün?

Tedavi başarısında; kanser tedavisi ile uğraşan uzman merkezlerde, zamanında ve düzenli tedavi çok önemlidir. Tüm kanser türleri birlikte değerlendirildiğinde erişkin kanserlerinde yüzde 63, çocuk kanserlerinde ise yüzde 78 oranında iyileşme mümkündür.

Kanser kalıtsal mı? Bulaşır mı?

Tek başına kalıtsal değil. Çevresel etkenler de kalıtsal etkenler de var. Kanser bulaşıcı bir hastalık olmayıp, erken tanısı ve tedavisi mümkün bir hastalık grubudur.

Kanser çocuklarda görülüyor mu? Kanserin belli görülme yaşları var mı?

Her milyon çocukta 100-150 civarında görülüyor. Türkiye'de yılda 2 bin 500 - 3 bin civarında çocuk kanseri bekleniyor. Kanser her yaşta görülüyor. Ancak, ileri yaşlarda daha sık ortaya çıkıyor. Kanserden korkmamak, geç kalmaktan korkmak lazım.

KANSER YAPAN MESLEKLER

Bazı mesleklerin kansere neden olduğu doğru mu?

Alüminyum üretiminde akciğer, mesane; bot ve ayakkabı üretim, tamirinde lösemi; kömür gazlaştırılması deri, akciğer, mesane; kok kömürü üretimi deri, akciğer, böbrek; demir ve çelik dökümü akciğer; cam sanatları akciğer, mide; kuaför mesane, akciğer; marangozculuk, doğramacılık nazal kavite; kuru temizleme mesane; tekstil imalatçıların da nazal kavite, mesane gibi kanserler görülebiliyor.

ALTIN KURALLAR

· Bitkisel yağları tercih edin

· Kırmızı eti sınırlandırın

· Mangal ve kızartmayı azaltın

· Tavuk ve balığın derisini yemeyin

· Alkolü daha az tüketin

· Sebze ve meyveyi daha fazla tüketin

· Tahılı eksik etmeyin

· Öğle sıcağında güneşte kalmayın

· Fiziksel aktivitenizi artırın