"Koşma ! Tempolu Yürü" Prof.Dr. Belhhan Akpınar Uyarıyor

Koşma! Tempolu yürü Prof. Dr. Belhhan Akpınar uyarıyor: Tülay ŞUBATLI / VATAN "Eğer 40 yaşına kadar hiç spor yapmayıp, bu yaştan sonra koşmaya başlarsanız kalpten gidersiniz. En iyisi haftada iki kez tempolu yürümek..." Kalp krizini etkileyen çok fazla faktör olduğunu belirten Group Florence Nightingale Hastaneleri Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr.Belhhan Akpınar kan yağlarımızı, yiyeceklerimizi ve aktivitelerimizi kontrol altında tutarak kalp sağlığının korunmasının mümkün olduğunu söylüyor... Koşmak mı daha iyi, yoksa yürümek mi? En iyisi normal veya tempolu haftada en az 2 kez yürümek. Aktif sporda da şu önemli 20 yaşından beri spor yapan insanlar var. Her gün koşuyor yıllardır. Bu insanla 40 yaşına kadar hiçbir şey yapmamış, ’Şimdi spor yapacağım’diyen insanın yapacağı aktivite çok farklı. Ben, şimdi bu yaştan sonra çıkıp koşmaya kalkarsam kesinlikle kalpten giderim. O yüzden bu çok önemli. Hiç spor yapmayıp, ileri yaştan sonra insanların koşmaları özenti gibi geliyor bana. Bir de şöyle bir tehlike var. Sporu aktif yaptıkça mutluluk veren endorfin hormonu salgılanıyor. Bu yürümede ya da koşunca ortaya çıkıyor. Ve bu alışkanlık haline geliyor. Bu kişi iyi olmadığını bilse bile koşmadan duramıyor. Bill Clinton kroner hastası olduğunu bile bile her sabah koşuya çıkıyor. Koşmaması gerekiyor, yürüyüş yapabilir ama o kadar aktif spor yasak. Deniz Baykal da koşuyor? Ama Deniz Baykal’a hiçbir şey olmaz, sporcu bir adam. Kaç kilometre yüzüyor. Burada devamlılık önemli. Birden ortaya çıkıp koşmayacağız yani? 40 yaşından sonra tempolu yürüyüş ve yüzme daha iyi olur. Yüzme daha çok imkan isteyen bir şey ama yürüyüşü her yerde yapabilirsiniz. Yüzme daha çok efor gerektirebilen bir şey o yüzden yüzmenin zamanla kısıtlanması gerekiyor. Tarif ederken yarım saat ya da 45 dakikayı geçmeyeceksiniz diye kısıtlanması gerekir. En çok görülen kalp rahatsızlığı hangisi? En çok görülen kroner arter hastalığı dediğimiz kalbin damar tıkanıklıkları. 10 yıl öncesine kadar giderek erişkin hasta nüfusunda çoğunluğu oluşturuyor. Eskiden romatizmal kalp hastalıkları vardı. Bunlar halen var ama romatizma tedavisi aktif yürütüldüğü için azalıyor. Koroner arter hastalıkları daha geniş bir kitleye yayılmaya başlıyor. 20 yaşındaki gençlerdeki sigara, yaşam şekli, stres, yeme alışkanları bu hastalığın daha erken ortaya çıkmasına sebep olabilir. İkincisi ise tarama metodları arttığı için daha çok hastaya biz ulaşıp yakalıyor olabiliriz. Gençlerde neden görülüyor? 20 yaşındaki bir gençte kalbin çıkması için muhakkak aile hikayesi olması lazım. Araştırılırsa onun anne ve babasında ya da kardeşlerinde bir problem vardır. Veya metabolik olarak onun kan yağlarında problem olabilir. Ama doğuştan kroner damarlara baskı yapan bazen kas kütleleri oluyor. Damarı bir boru olarak düşünün bu borunun etrafında olmaması gereken kas kütlesi olabiliyor ama bu kaçıralabiliyor eforda. Şimdi yenisi eklendi muhakkak çok kesitli tarama hatta anjiyo bile yapılıyor sporculara. UZMANLAR NASIL BESLENİYOR? Bol bol su içiyorum Siz nasıl besleniyorsunuz? Bir kere kahvaltıyı mutlaka yapıyorum. Bir dilim kepek ekmeği ve bir kibrit kutusundan biraz küçük beyaz peynir yiyorum. Hastanede saat 11.00 gibi bir tane ceviz, 2-3 fındık, 1 tane kuru kayısı yiyorum. Öğlen yemeğinde de pilav var bir kaşık alıyorum. Öğleden sonra ufak bir ara öğün fındık-fıstık ya da ufak bir tost yiyorum. Akşamları ise rejimin etkisiyle öğrendik, disipline ettik. Sofraya oturmadan önce bol su içiyorum. Su tok tutuyor sizi. Ardından ufak ufak her şeyden yemeye çalışıyorum. Spor yapıyor musunuz? Maalesef fırsatım olmuyor ama yürüyüş yapıyorum. Haftada iki gün 5 kilometre yürüyorum. Sigara içiyorsanız kalp hastası adayısınız Kalp hastası ve by-pass ameliyatı geçiren hastalarınıza ne öneriyorsunuz? Önce sigara içen hastalarımın mutlaka sigarayı bırakma sözü vermelerini istiyorum. Çünkü yaptığınız işin uzun ömürlülüğü 2 faktöre bağlı cerrah olarak yaptığınız işin kalitesine ve hastanın belli şeyleri yapıp yapmamasına. Sigaranın hem damarları daraltıcı etkisi var, hem de kansorejen. Sigara içiyorsanız kalp hastası olma olasılığınız yüksek. Onun dışında verdiğimiz ilaçların düzenli kullanılması gerekiyor. Ameliyattan sonraki 1 ay yeme alışkanlığında iştahsızlık oluyor. O nedenle ilk 1 ay diyet vermiyorum. Ama sonra kalori hesabı yapılıyor ve ona göre beslenmesini istiyoruz. Hastaların çoğu bunu uygulamıyorlar. 3 ay sonra eski yeme alışkanlığına büyük kısmı dönüyor. Ayrıca haftada bir veya iki defa 45 dakikalık yürüyüş tavsiye ediyorum. Onların efor kapasitesini de artırıyor. Mesela bacak damarı tıkanıklığı olanlarda hemen ameliyat ediliyordu artık böyle yapmıyoruz. Yürüme mesafesi 50 metrenin altına düşmedikçe ameliyat etmiyoruz. Bacağında ağrı oluyor duruyor. İşte o zaman bu hastanın ameliyat zamanı gelmiştir diyoruz. Ama öteki türlü yürüyüş egzergisi vererek kılcal damarları geliştirerek, ilaçlarla çok daha iyi olabiliyor. Arabaya bakıyoruz kendimize bakmıyoruz Hastalıktan nasıl korunuruz? Herkes arabasına 15 bin kilometrede bakım yaptırıyor. Arabayı ihmal etmek yok ama kendimize bakmıyoruz. Aslında çok da kolay. Senede 1 kere yaptırılacak kan yağları, akciğer filmi önlem almak için yeterli. Erken teşhis kalpte de kanserde önemli. İhmalin geri dönüşü yok. Biz çok çok zengin ülke değiliz. Sağlık bütçesinin üçte ikisine yakını ilaç masraflarını kapsıyor. Önemli olan ilaç alacak safhaya gelmeden tedbir almak. ÖNEMLİ BİLGİLER Küçük balık yiyin - Kalbin dostu balık. Ancak büyük değil artık küçük balık tercih ediliyor. Büyük balıklar derin sularda yaşar. Bu nedenle civa gibi maddeleri içeriyor. Oysa küçük balıklar daha yüzeydedir bu nedenle bu tür maddeler içermediği için tavsiye ediyoruz. - Haftada bir yağsız kırmızı et yenebilir. Kırmızı etin vücudu yenileyici etkisi var. Beyaz etin kırmızı ete göre yağ oranı daha düşük. Ama beyaz etin protein oranı çok daha az. - İş yerlerinde sigara yasaklandı ya, dışarı çıkan bazı kişiler yürüyerek sigara içiyor. Hem yürüyor hızlı olarak hem sigara içiyor. Yapılabilecek en zararlı şeylerden biri. Çünkü metabolizmanız 2 kat hızlandığı için nikotinin kana karışması iki katı buluyor. Kesinlikle yapılmaması gereken bir şey. - Stresle baş etmenin en önemli yolu evde hayvan bulunması. İşten geldikten sonra köpeğimin beni kapıda karşılaması, onu okşamak tüm stresimi alıyor. Stresi daha az etkileyecek hale getirmek lazım. Ben olayları bölerek çözmeye çalışıyorum. Önce hastanedeki olay şöyle oldu... Gece yatıyorum “şu anda yapabileceğim bir şey var mı” diye bakıyorum. Kendime “Yok” yanıtı verince, “O zaman onu geç” diyorum. 2 yıl içinde çok önemli bir ilaç piyasada olacak İlaç sektöründe de önemli gelişmeler var... Kalp hastalıklarının sayısında artış var ama tedavi imkanlarında da artış var. Daha az acil kalp krizi geçirmiş hastayı ameliyat ediyoruz. Hasta kalp krizi geçiriyor hemen anjiyo yapılıyor ve daha az zararla atlatması sağlanıyor. Son 10 yılda ilaç endüstrisinde önemli gelişmeler oldu. Kalp sağlığı açısından bir üçlü var Aspirin, beta gruplar, kolestrol kontrolü yapan ilaçlar bulunuyor. Bu üçü ayrı ayrı kullanılıyor. Şimdi bu 3 ilacı bir ilaçta topluyorlar. Bu kalp sağlığı açısından hem tansiyon kontrol edici, hem kan sulandırıcı hem de kalbin daha az ve oksijenle çalışmasını sağlayacak. Bu önemli bir gelişme. 1-2 yıl içinde piyasada olacak. Bu ilaçların da gelişimiyle inanıyorum ki 50 yıl sonra gerek cerrahi gerekse stent koymanın önemi azalacak.. Annem kolesterol hapı kullanıyor. İlacı bittiğinde yapılan testte kolesterolü normal çıktığı için doktor ilaç yazmamış. 1 ay sonra tekrar test yaptıklarında yüksek çıkarsa vereceklermiş. Sizce bu doğru mu? Yanlış bir uygulama. Malesef tasarruf diye yapılan bir şey. İnsan sağlığını tehdit edici bir uygulama. Bu ilaçların etkili olduğu, muhakkak kullanılması gerektiği bilinen bir şey. Kan yağlarını düzende tutan kolesterol ilaçlarını kestiğinizde kolesterol hemen yükselebilir. Bu ilaçlar devamlı kullanılmalı. Arada ilaç kesildiğinde zikzak etkisi dediğimiz ilaç almaya başlasanız bile kan yağlarının daha yüksek dozlarla kontrol edilme ihtimali var. Üzüm çekirdeği kalp için faydalı mı? Üzümün antioksidan etkisi var ama taze meyveler varken onu almak mantıklı değil.